Czas teraźniejszy w języku włoskim (Presente)
Czas teraźniejszy w języku włoskim, czyli Presente, jest jednym z podstawowych czasów gramatycznych. Używamy go do opisywania czynności i stanów, które mają miejsce w chwili mówienia, powtarzają się regularnie lub są ogólnie prawdziwe.
Spis treści
Tworzenie czasu teraźniejszego
- Czynności dziejące się w tej chwili:
Io studio italiano. – (Uczę się włoskiego.)
Loro parlano al telefono. – (Oni rozmawiają przez telefon.) - Rutyna i czynności powtarzające się:
Noi mangiamo la pasta ogni giorno. – (Codziennie jemy makaron.)
Lei va in palestra il lunedì. – (Ona chodzi na siłownię w poniedziałki.) - Prawdy ogólne:
L’acqua bolle a 100 gradi. – (Woda wrze w 100 stopniach.)
Il sole splende ogni giorno. – (Słońce świeci każdego dnia.) - Czynności przyszłe (w określonym kontekście):
Domani partiamo per Roma. – (Jutro wyjeżdżamy do Rzymu.)
Lui arriva stasera. – (On przyjeżdża dziś wieczorem.)
Podział włoskich czasowników
Włoskie czasowniki dzielą się na trzy grupy w zależności od końcówki w bezokoliczniku:
- -ARE (parlare – mówić)
- -ERE (credere – wierzyć)
- -IRE (dormire – spać)
Końcówki w czasie teraźniejszym
| Osoba | -ARE | -ERE | -IRE |
|---|---|---|---|
| io (ja) | -o | -o | -o |
| tu (ty) | -i | -i | -i |
| lui/lei (on/ona) | -a | -e | -e |
| noi (my) | -iamo | -iamo | -iamo |
| voi (wy) | -ate | -ete | -ite |
| loro (oni/one) | -ano | -ono | -ono |
Przykłady regularnej odmiany czasownika
Oto przykłady regularnej odmiany czasowników w czasie teraźniejszym (Presente) w języku włoskim. Dzielą się one na trzy grupy w zależności od końcówki w bezokoliczniku: -ARE, -ERE, -IRE.
Czasowniki regularne zakończone na -ARE
Przykład: parlare (mówić)
| Osoba | Odmiana | Tłumaczenie |
|---|---|---|
| io | parlo | (ja) mówię |
| tu | parli | (ty) mówisz |
| lui/lei | parla | (on/ona) mówi |
| noi | parliamo | (my) mówimy |
| voi | parlate | (wy) mówicie |
| loro | parlano | (oni/one) mówią |
Czasowniki regularne zakończone na -ERE
Przykład: credere (wierzyć)
| Osoba | Odmiana | Tłumaczenie |
|---|---|---|
| io | credo | (ja) wierzę |
| tu | credi | (ty) wierzysz |
| lui/lei | crede | (on/ona) wierzy |
| noi | crediamo | (my) wierzymy |
| voi | credete | (wy) wierzycie |
| loro | credono | (oni/one) wierzą |
Czasowniki regularne zakończone na -IRE
Przykład: dormire (spać)
| Osoba | Odmiana | Tłumaczenie |
|---|---|---|
| io | dormo | (ja) śpię |
| tu | dormi | (ty) śpisz |
| lui/lei | dorme | (on/ona) śpi |
| noi | dormiamo | (my) śpimy |
| voi | dormite | (wy) śpicie |
| loro | dormono | (oni/one) śpią |
Czasowniki z końcówką -IRE z wtrąceniem -ISC-
Niektóre czasowniki z końcówką -IRE dodają w odmianie -isc- przed końcówkami w formach liczby pojedynczej i trzeciej osoby liczby mnogiej. Przykład: finire (kończyć)
| Osoba | Odmiana | Tłumaczenie |
|---|---|---|
| io | finisco | (ja) kończę |
| tu | finisci | (ty) kończysz |
| lui/lei | finisce | (on/ona) kończy |
| noi | finiamo | (my) kończymy |
| voi | finite | (wy) kończycie |
| loro | finiscono | (oni/one) kończą |
Odmiana czasowników regularnych w czasie teraźniejszym jest kluczowa do porozumiewania się w języku włoskim. Rozpocznij naukę od czasowników -ARE, -ERE i -IRE, a następnie przejdź do tych z wtrąceniem -ISC-, które pojawiają się dość często.
Użycie czasu teraźniejszego w języku włoskim
Czas teraźniejszy Presente w języku włoskim jest bardzo wszechstronny i można go używać w różnych kontekstach. Poniżej znajdziesz szczegółowe wyjaśnienie jego zastosowań z przykładami.
Opisywanie czynności dziejących się w chwili mówienia
Czas teraźniejszy służy do opisywania działań, które mają miejsce w danym momencie.
Przykłady:
Io leggo un libro. – Czytam książkę.
Loro parlano al telefono. – Oni rozmawiają przez telefon.
Che cosa fai? – Co robisz?
Opisywanie rutyn i powtarzających się czynności
Presente jest często używany do wyrażania działań, które powtarzają się regularnie, np. zwyczajów, harmonogramów czy codziennych obowiązków.
Przykłady:
Ogni mattina bevo il caffè. – Każdego ranka piję kawę.
Noi andiamo in palestra il lunedì. – Chodzimy na siłownię w poniedziałki.
I bambini giocano nel parco. – Dzieci bawią się w parku.
Wyrażanie prawd ogólnych i faktów
Czas teraźniejszy jest używany, aby mówić o prawdach uniwersalnych, zasadach naukowych czy znanych faktach.
Przykłady:
L’acqua bolle a 100 gradi. – Woda wrze w 100 stopniach.
Il sole splende durante il giorno. – Słońce świeci w ciągu dnia.
Due più due fa quattro. – Dwa plus dwa to cztery.
Wyrażanie przyszłości w określonym kontekście
Presente może również odnosić się do przyszłości, zwłaszcza w sytuacjach, gdzie przyszłość jest wyraźnie określona przez kontekst (np. czas, miejsce).
Przykłady:
Domani partiamo per Firenze. – Jutro wyjeżdżamy do Florencji.
Il treno arriva alle 18. – Pociąg przyjeżdża o 18:00.
Stasera guardo un film. – Dziś wieczorem oglądam film.
Wyrażanie emocji, opinii i stanów
Czas teraźniejszy służy do wyrażania uczuć, nastrojów czy przekonań.
Przykłady:
Sono felice. – Jestem szczęśliwy/szczęśliwa.
Penso che sia una buona idea. – Myślę, że to dobry pomysł.
Lui ama il gelato. – On uwielbia lody.
Narracja w czasie teraźniejszym
Presente może być używany w opowiadaniach i narracjach, aby uczynić historię bardziej żywą i wciągającą.
Przykłady:
Cammino per strada e vedo un vecchio amico. – Idę ulicą i widzę starego przyjaciela.
Lei entra nella stanza e trova una sorpresa. – Ona wchodzi do pokoju i znajduje niespodziankę.
Rozkazy i wskazówki
W nieformalnym języku czas teraźniejszy może być używany zamiast trybu rozkazującego.
Przykłady:
Tu prendi la borsa, io prendo le chiavi. – Ty weź torbę, ja wezmę klucze.
Vai dritto e giri a destra. – Idź prosto i skręć w prawo.
Wyrażenia idiomatyczne i przysłowia
Wiele przysłów i wyrażeń idiomatycznych korzysta z czasu teraźniejszego.
Przykłady:
Chi dorme non piglia pesci. – Kto śpi, ten nie łowi ryb.
La pratica rende perfetti. – Praktyka czyni mistrza.
Czas teraźniejszy w języku włoskim jest bardzo elastyczny i użyteczny. Obejmuje działania, które dzieją się teraz, powtarzają się w czasie, a nawet odnoszą się do przyszłości. Dzięki swojej uniwersalności jest niezbędny w codziennej komunikacji.
Spróbuj zastosować go w praktyce!
Cosa fai adesso? (Co robisz teraz?)
Qual è la tua routine quotidiana? (Jaka jest twoja codzienna rutyna?)
Ćwiczenia praktyczne
A. Uzupełnij zdania odpowiednią formą czasownika w czasie teraźniejszym:
B. Przetłumacz zdania na język włoski:
- Ona jest szczęśliwa.
- My śpimy w hotelu.
- Oni mają dużo przyjaciół.
Powodzenia w nauce włoskiego! 😊
Leave a Reply