Liczebniki porządkowe w języku włoskim: Kompleksowy przewodnik.
Liczebniki porządkowe w języku włoskim, zwane i numeri ordinali, są podstawowym elementem gramatyki, służącym do określania kolejności. Znajdują zastosowanie w wielu sytuacjach, takich jak daty, piętra, numery rozdziałów, pozycje w zawodach czy historyczne tytuły. Poniżej znajdziesz pełną listę liczebników porządkowych, zasady ich użycia, praktyczne przykłady oraz dodatkowe ćwiczenia.
Spis treści
Pełna lista liczebników porządkowych
Od 1 do 20
- primo, prima (pierwszy, pierwsza)
- secondo, seconda (drugi, druga)
- terzo, terza (trzeci, trzecia)
- quarto, quarta (czwarty, czwarta)
- quinto, quinta (piąty, piąta)
- sesto, sesta (szósty, szósta)
- settimo, settima (siódmy, siódma)
- ottavo, ottava (ósmy, ósma)
- nono, nona (dziewiąty, dziewiąta)
- decimo, decima (dziesiąty, dziesiąta)
- undicesimo, undicesima (jedenasty, jedenasta)
- dodicesimo, dodicesima (dwunasty, dwunasta)
- tredicesimo, tredicesima (trzynasty, trzynasta)
- quattordicesimo, quattordicesima (czternasty, czternasta)
- quindicesimo, quindicesima (piętnasty, piętnasta)
- sedicesimo, sedicesima (szesnasty, szesnasta)
- diciassettesimo, diciassettesima (siedemnasty, siedemnasta)
- diciottesimo, diciottesima (osiemnasty, osiemnasta)
- diciannovesimo, diciannovesima (dziewiętnasty, dziewiętnasta)
- ventesimo, ventesima (dwudziesty, dwudziesta)
Od 21 do 100
- 21. ventunesimo, ventunesima (dwudziesty pierwszy, dwudziesta pierwsza)
- 30. trentesimo, trentesima (trzydziesty, trzydziesta)
- 40. quarantesimo, quarantesima (czterdziesty, czterdziesta)
- 50. cinquantesimo, cinquantesima (pięćdziesiąty, pięćdziesiąta)
- 60. sessantesimo, sessantesima (sześćdziesiąty, sześćdziesiąta)
- 70. settantesimo, settantesima (siedemdziesiąty, siedemdziesiąta)
- 80. ottantesimo, ottantesima (osiemdziesiąty, osiemdziesiąta)
- 90. novantesimo, novantesima (dziewięćdziesiąty, dziewięćdziesiąta)
- 100. centesimo, centesima (setny, setna)
Od 101 wzwyż
- 101. centunesimo, centunesima (sto pierwszy, sto pierwsza)
- 200. duecentesimo, duecentesima (dwusetny, dwusetna)
- 300. trecentesimo, trecentesima (trzysetny, trzysetna)
- 1000. millesimo, millesima (tysięczny, tysięczna)
Tworzenie liczebników porządkowych od liczebników głównych
- Liczebniki porządkowe od 1 do 10 mają unikalne formy.
- Począwszy od 11, liczebniki porządkowe są tworzone przez dodanie końcówki -esimo do liczebników głównych (np. undici → undicesimo).
- W przypadku liczebników zakończonych na -tré i -sei, zachowuje się akcent graficzny:
- ventitré → ventitreesimo
- trentasei → trentaseiesimo
Zmiany w formie:
- Końcówka -esimo zmienia się zgodnie z rodzajem i liczbą:
- primo → prima (żeńska forma)
- primi → prime (liczba mnoga)
Użycie liczebników porządkowych
Daty
Liczebniki porządkowe są powszechnie używane w datach. Wyjątkiem jest primo, który oznacza pierwszy dzień miesiąca.
- Oggi è il primo giugno. – Dziś jest pierwszy czerwca.
- Il mio compleanno è il venticinquesimo marzo. – Moje urodziny są dwudziestego piątego marca.
Kolejność w konkursach i zawodach
- Lui è arrivato secondo nella gara. – On zajął drugie miejsce w zawodach.
- Lei è la quinta concorrente. – Ona jest piątą uczestniczką.
Opis wieków i lat historycznych
- Il ventesimo secolo è stato un periodo di grandi cambiamenti. – XX wiek był okresem wielkich zmian.
- La Divina Commedia è stata scritta nel tredicesimo secolo. – Boska Komedia została napisana w XIII wieku.
Rozszerzone ćwiczenia
Ćwiczenie 1: Uzupełnij zdania odpowiednim liczebnikiem porządkowym
- Abito al _ piano. (szóstym)
- Questa è la _ volta che visitiamo Roma. (czwarta)
- Il mio compleanno è il _ dicembre. (dwudziesty drugi)
- Questo è il _ capitolo del libro. (pierwszy)
- Lui è il _ re di Francia. (piętnasty)
Ćwiczenie 2: Przetłumacz na język włoski
- Pierwszy dzień lata.
- Trzynasty rozdział książki.
- Dziewiętnasty wiek.
- Dwudziesty piąty uczestnik.
- Trzecie piętro w hotelu.
Rozwiązania
Ćwiczenie 1
- Abito al sesto piano.
- Questa è la quarta volta che visitiamo Roma.
- Il mio compleanno è il ventiduesimo dicembre.
- Questo è il primo capitolo del libro.
- Lui è il quindicesimo re di Francia.
Ćwiczenie 2
- Il primo giorno d’estate.
- Il tredicesimo capitolo del libro.
- Il diciannovesimo secolo.
- Il venticinquesimo partecipante.
- Il terzo piano dell’hotel.
Podsumowanie
Liczebniki porządkowe w języku włoskim są kluczowe dla opisania kolejności i porządku. Poznanie ich zasad i zastosowań ułatwia komunikację w wielu kontekstach, od dat po hierarchie. Regularne ćwiczenia i praktyka w codziennych rozmowach pomogą opanować ten temat do perfekcji.
Buona fortuna! (Powodzenia!) 😊
Leave a Reply